Logo image
Logo image

Czym dokładnie jest metabolizm energetyczny?

3 min.
Metabolizm energetyczny składa się z zestawu procesów biologicznych zachodzących na poziomie komórkowym. Służy do wytwarzania energii i utrzymania struktury ciała. Więcej na ten temat powiemy w tym artykule.
Czym dokładnie jest metabolizm energetyczny?
Ostatnia aktualizacja: 03 sierpnia, 2020

Kiedy zaczynasz poznawać świat dietetyki i odżywiania, szybko natrafisz na takie pojęcia, jak metabolizm. W wielu przypadkach sportowcy mają tylko niejasne pojęcie o tym, czym właściwie jest metabolizm i nie rozumieją go w pełni.

W tym artykule omówimy metabolizm energetyczny, aby pomóc Ci zrozumieć, o co w tym wszystkim chodzi.

Czym jest metabolizm energetyczny?

Po pierwsze, ważne jest, aby zdać sobie sprawę, że ludzkie ciało jest zdolne nie tylko do wykonywania funkcji mechanicznych, takich jak ruch.

W dowolnym momencie organizm przeprowadza wiele różnych procesów energochłonnych, takich jak regulacja temperatury ciała, trawienie pokarmu czy wydzielanie hormonów.

Staje się to jeszcze bardziej oczywiste, gdy spojrzymy na czynniki na poziomie komórkowym; każda komórka ciała musi otrzymać odpowiednią ilość energii i tlenu, aby pozostać przy życiu.

Some figure

Same komórki otrzymują składniki odżywcze i wykorzystują je w złożonych procesach, takich jak glikoliza i cykl kwasu cytrynowego, których używają do pozyskiwania energii.

Co więcej, niektóre działania mogą spowodować uszkodzenie komórek, co oznacza, że ​​muszą one zostać naprawione, aby dalej funkcjonowały prawidłowo.

W ostatnim akapicie przedstawiliśmy uproszczone wyjaśnienie pojęć anabolizmu i katabolizmu – dwóch podstawowych procesów metabolizmu energetycznego. Możemy zdefiniować metabolizm jako zbiór reakcji biochemicznych i fizjologicznych, które zachodzą na poziomie mikroskopowym i makroskopowym. Jego celem jest zachowanie integralności ciała i umożliwienie mu życia.

Przyjrzyjmy się bliżej tym dwóm pojęciom.

Metabolizm energetyczny – katabolizm

Katabolizm jest procesem w trakcie którego komórki pozyskują energię z dużych związków, które następnie wykorzystują jako paliwo. Glukoza – lub cukier – to klasyczny przykład, chociaż komórki mogą również wykorzystywać tłuszcz lub białko jako źródło energii.

Some figure

W tym procesie duże cząsteczki są rozbijane na mniejsze, uwalniając energię do organizmu. Ta energia jest niezbędna i pomoże utrzymać szereg ważnych funkcji niezbędnych do przetrwania organizmu.

Innym pojęciem, które często pojawia się w świecie odżywiania sportowców, jest podstawowa przemiana materii. Odnosi się ono do ilości kalorii potrzebnych organizmowi do wykonywania podstawowych funkcji, nie licząc kalorii spalanych podczas aktywności fizycznej.

Kalorie te są pozyskiwane poprzez katabolizację żywności, którą spożywamy w ciągu dnia lub z rezerw energetycznych, takich jak tłuszcz.

Metabolizm energetyczny – anabolizm

Anabolizm to proces odwrotny – tj. duże cząsteczki są syntetyzowane z mniejszych. Jest to proces endoenergetyczny, co oznacza, że do jego przeprowadzenia potrzebna jest energia.

Jak można się pewnie domyślić, anabolizm jest ważnym czynnikiem w określaniu podstawowego tempa metabolizmu, ponieważ odpowiada za naprawę struktur w całym organizmie. Jednym z przykładów może być naprawa tkanki mięśniowej po intensywnym wysiłku fizycznym.

Ponieważ anabolizm umożliwia łatwiejsze dzielenie się komórek, jest również odpowiedzialny za regenerację komórek w różnych tkankach organizmu.

Anabolizm jest niezbędny do zwiększenia masy mięśniowej i poprawy wyników sportowych. Sterydy anaboliczne wzięły swoją nazwę od tego procesu. Działają naśladując anaboliczne działanie hormonów, takich jak testosteron, z którego pochodzą sterydy.

Równowaga energii: dlaczego jest taka ważna?

Kiedy już zrozumiesz, że metabolizm energetyczny jest rodzajem balansowania między anabolizmem a katabolizmem – lub innymi słowy, między procesami wytwarzającymi energię a procesami, które ją wykorzystują – możesz zacząć rozumieć pojęcie równowagi energetycznej.

Ciało ludzkie to maszyna spalająca kalorie. Średnio ludzie spalają około 2000 kalorii dziennie, uwzględniając zarówno podstawową przemianę materii, jak i aktywność fizyczną.

U sportowców, których ciała są lepiej przystosowane do wydatkowania energii, może się okazać, że spalają do 3000 lub 4000 kalorii dziennie.

Some figure

Kalorie te pochodzą zarówno z pożywienia, jak i rezerw energii. W zależności od tego, ile się zjadło danego dnia, można znaleźć się w stanie niedoboru lub nadwyżki kalorii. To właśnie sprawia, że tracimy lub przybieramy na wadze.

Diety nastawione na spalanie tłuszczu opierają się na idei utrzymania stanu deficytu kalorycznego. I odwrotnie, ci, którzy chcą zwiększyć tkankę mięśniową w celu optymalizacji swoich wyników sportowych, muszą spróbować utrzymać nadwyżkę kalorii.

Istota zrozumienia własnego metabolizmu

W tym artykule pokazaliśmy – aczkolwiek w dość prosty sposób – podstawowe zasady metabolizmu energetycznego. Proces ten obejmuje szereg reakcji, w tym anabolizm i katabolizm. Oba te procesy są niezbędne do utrzymania naszych ciał przy życiu.

Zachęcamy również do własnych badań na ten temat, najlepiej z wykorzystaniem źródeł akademickich. To najlepszy sposób na zrozumienie własnego ciała i rozpoczęcie stosowania różnych technik, aby osiągnąć swoje cele fitness.


Wszystkie cytowane źródła zostały gruntownie przeanalizowane przez nasz zespół w celu zapewnienia ich jakości, wiarygodności, aktualności i ważności. Bibliografia tego artykułu została uznana za wiarygodną i dokładną pod względem naukowym lub akademickim.


  • Ravussin, E., & Bogardus, C. (1992). A brief overview of human energy metabolism and its relationship to essential obesity. In American Journal of Clinical Nutrition (Vol. 55, Issue SUPPL. 1). American Society for Nutrition. https://doi.org/10.1093/ajcn/55.1.242s
  • Lam, Y. Y., & Ravussin, E. (2016). Analysis of energy metabolism in humans: A review of methodologies. In Molecular Metabolism (Vol. 5, Issue 11, pp. 1057–1071). Elsevier GmbH. https://doi.org/10.1016/j.molmet.2016.09.005
  • Galgani, J., & Ravussin, E. (2008). Energy metabolism, fuel selection and body weight regulation. In International Journal of Obesity (Vol. 32, Issue SUPPL. 7, p. S109). NIH Public Access. https://doi.org/10.1038/ijo.2008.246
  • Physical activity and resting metabolic rate. – PubMed – NCBI. (n.d.). Retrieved May 1, 2020, from https://www.ncbi.nlm.nih.gov/pubmed/14692598

Ten tekst jest oferowany wyłącznie w celach informacyjnych i nie zastępuje konsultacji z profesjonalistą. W przypadku wątpliwości skonsultuj się ze swoim specjalistą.