Sport po przeszczepie - czy można go uprawiać?

Decyzja o tym, aby uprawiać sport po przeszczepie, nie jest prosta. Chociaż rozumiemy i zakładamy, że ćwiczenia zawsze są dobre dla zdrowia, wciąż istnieją pewne zastrzeżenia, w stosunku do osób, które przeszły przeszczep narządu.

Zarówno pacjent, jak i jego krewni mogą mogą być przeciwne pomysłowi uprawiania sportu, ponieważ zakładają, że spowoduje to niepotrzebne ryzyko. Mogą również obawiać się uderzeń i urazów, do których może dojść.

Prawda jest taka, że ograniczenia sportowe osób po przeszczepie niekoniecznie różnią się od tych w pozostałej populacji.

Mimo że zależy to od danego narządu, stanu zdrowia i wybranego sportu, istnieje również kilka czynników wspólnych z tymi, które dotykają osoby bez przeszczepu, które uprawiają sport.

Oczywiście zaleca się unikania sportów kontaktowych (np. rugby lub piłka nożna), konsultację z lekarzem i, co najważniejsze, wybór sportu, który się lubi. Nie można ignorować emocjonalnego aspektu uprawiania sportu, który jest równie ważny, co aspekt fizyczny.

Gdy wraca się do sportu po przeszczepie, ciało czuje potrzebę przystosowania się do rutyny. Jeśli postęp jest nadzorowany przez specjalistę, można nawet rozważyć udział w turniejach i zawodach.

Z drugiej strony, z medycznego punktu widzenia, ćwiczenia są doskonałym czynnikiem ochronnym przed chorobami układu krwionośnego. Wśród osób po przeszczepie główną przyczyną śmierci są problemy z sercem. Podobno jednym z czynników, które za tym stoją, jest siedzący tryb życia.

Sport po przeszczepie – zalety aktywności fizycznej

Niektóre badania twierdzą, że uprawianie sportu po przeszczepie jest bardziej korzystne dla osób, które prowadziły wcześniej siedzący tryb życia, niż dla osób, które były aktywne. Jest to wyraźny dowód na to, że uprawianie sportu po przeszczepie przynosi korzyści.

Jak już wiemy, sporty chronią układ krążenia, ponieważ obniżają poziom cukru we krwi oraz poziom cholesterolu. U osób po przeszczepie, które przyjmują leki immunosupresyjne, każde ćwiczenia pomogą w pewnym stopniu zmniejszyć niekorzystne działanie tych leków, które podnoszą poziom cukru i lipidów.

Biorcy przeszczepów w stosunkowo dużych dawkach i regularnie przyjmują również kortykosteroidy. Osteoporoza, zmniejszenie gęstości kości, należy do działań niepożądanych kortykosteroidów. Natomiast sport pomaga wzmocnić układ mięśniowo-szkieletowy.

Nie możemy również ignorować korzyści społecznych wynikających z zaangażowania w sport po przeszczepie. Przynależność do grupy, spotykanie się z innymi ludźmi i wychodzenie z domu to działania promujące kontakt międzyludzki, co również ma działanie rehabilitacyjne. Efekt jest jeszcze większy, jeśli nawiązuje się kontakty z innymi sportowcami po przeszczepie.

Kiedy pacjenci po przeszczepie powinni zacząć ćwiczyć?

Niemożliwe jest rozpoczęcie ćwiczeń fizycznych natychmiast po operacji. Konieczne są dostosowania i zmiany, które wymagają rozsądnego czasu oczekiwania.

Nie wszystkie przeszczepy są takie same. Podobnie, nikt nie reaguje identycznie na proces adaptacji. Zasadniczo powrót do zdrowia trwa około sześciu miesięcy po operacji, choć może się to różnić w zależności od osoby. Zawsze to lekarz powinien zadecydować o przyspieszeniu lub opóźnieniu czasu oczekiwania.

Gdy sportowiec otrzyma zielone światło do uprawiania sportu, pierwsze próby powinny być lekkie; trzeba unikać przeciążenia. Z biegiem miesięcy sportowiec może zwiększać intensywność i częstotliwość ćwiczeń.

Rodzaje treningów dla osób po przeszczepie

Sportowcy wiedzą, że nie wszystkie sporty są sobie równe i nie wszystkie treningi mają jednakowy cel. Istnieją ćwiczenia mające na celu zwiększenie siły, a także ćwiczenia na wytrzymałość; ćwiczenia aerobowe i anaerobowe.

Dla biorców przeszczepów, którzy po operacji muszą długo leżeć, ważny byłby trening siłowy. W ten sposób mogą odzyskać trochę masy mięśniowej i wzmocnić tkankę kostną.

Biorąc pod uwagę znaczny i stały wzrost masy ciała u biorców przeszczepu, uprawianie sportu po przeszczepie zmniejszy przyrost masy ciała i pomoże utrzymać go na zdrowym poziomie. Można to osiągnąć za pomocą treningu siłowego i ćwiczeń aerobowych.

Ponadto trening aerobowy może również pomóc w hipertrofii mięśniowej. Kiedy mięsień zwiększa swoją średnicę, poprawia się transmisja nerwowa w nim, co z kolei pomaga zwiększyć czułość. Musimy pamiętać, że biorcy przeszczepów muszą brać przepisane kortykosteroidy, które mogą uszkodzić zakończenia nerwowe.

Wreszcie jest też trening oporowy. Przyspiesza on dotlenienie i zmniejsza substancje zapalne w organizmie. Przy mniejszym stanie zapalnym biorca przeszczepu odczuwa mniejszy ból; a przy większej ilości tlenu istnieje mniejsze ryzyko chorób układu krwionośnego.

Sport po przeszczepie: podsumowanie

Zdecydowanie zaleca się uprawianie sportu po przeszczepie. Każdy zespół medyczny musi doradzić pacjentowi, które ćwiczenia są dla niego najlepsze i kiedy je rozpocząć.

Możliwość uprawiania sportu jest niezbędna, a przyjaciele i rodzina powinni być częścią decyzji. Oprócz odpowiedniego monitorowania i przyjmowania leków, sport jest czynnikiem ochronnym przedłużającym przeżycie pacjentów po przeszczepie.